William Shakespeare - Othello

Özgün adı: The Tragedy of Othello, the Moor of Venice
Yazarı: William Shakespeare
Çeviren: Bülent Bozkurt
Sayfa sayısı: 197
Yayınevi: Remzi Kitabevi

Shakespeare'in konusunu İtalyan oyun ve hikaye yazarı Cinthio'nun Hecatommithi adlı novella derlemesinden aldığı Othello beş perdelik, trajedi türünde bir oyun. Şehvet, hırs, kıskançlık ve hatta ırkçılık kavramları üzerinden ilerliyor hikaye.

Venedik'te bir komutan olarak epey önemli bir kişilik olan Othello, Senatör Brabantio'nun kızı Desdemona ile senatörün rızası olmadan evlenir. Senatör Brabantio, kızına Othello tarafından büyü yapıldığını iddia eder, ancak Othello Kıbrıs'a yaklaşan Türk donanmasına karşı en büyük umut olduğundan Venedik dükü ve öteki senatörler buna pek de karşı çıkmazlar. Othello, Desdemona'ya olan büyük aşkı için şunları söyler:
"Şunu bil ki Iago, Desdemona'yı sevmesem,
Engin denizleri verecek olsalar bana,
Şu bağımsız ve özgür hayatımdan vazgeçip,
Bile bile kısıtlamazdım kendimi."

Desdemona'nın da bu evlilikte rızası olduğu anlaşılınca ve babasını karşısına alınca zaten söylenecek çok da söz kalmaz. Othello'nun bayraktarı Iago'nun kıskançlığı ile karakterleri birbirine düşürmesi ise olayların seyrini epey değiştirir.

Iago kendisini şöyle tanımlar:
"Tanrı bilir, sadakat, görev filan bana göre değil.
Ama öyleymiş gibi yapmak bana göre.
Dış görünüşüme bakarsan sanırsın ki
İçten duygularım yansıyor dışıma.
Oysa göreceksin, çok geçmeden
Dışa yansıyan o duyguları
Kargalara yem diye atacağım.
Ben, ben değilim."
Oyunda özünde karısının sonsuz sadakatine inanan ve karısına deli gibi aşık olan Othello'nun aklına aslı olmayan kıskançlığı sokan kötü de Iago'dur. Kesinlikle hayran kaldığım bir kötü karakter oldu yine de kendisi. İnsanların zayıf noktaları üzerine oynayıp kendi çıkarları üzerine hamleler yapmasından mıdır, tüm bu kaos ortamına sebep olmasından mıdır bilemedim...

Iago'nun Othello'nun aklına, Desdemona'nın Othello'nun yaveri Cassio ile birlikte olduklarını sokması ve bunu destekleyecek sözde kanıtlar sunmasıyla Othello da değişmeye başlar. Aşkı yerini intikam hırsına bırakmaya, kendisi de gaddar olmaya başlar. Desdemona ise sevgilisine ona sadık kaldığını, sadece onu sevdiğini göstermeye çalışırken bir o kadar da karşısında zayıf düşer. En sonunda ise gerçekler açığa çıkar, ancak ortalık kan gölüne dönmüştür...

İnanılmaz bir eser olduğunu düşünüyorum. Heyecanını yitirmiyor, trajedi de baştan sona etkisini sürdürüyor. Ve de en önemlisi, birbirinden ilgi çekici, hala içimizde yaşayan karakterler. Yukarıda da belirttiğim kıskanç Iago; eşine babasına karşı çıkacak kadar sonsuz bir sadakatle bağlı Desdemona; kıytırık bir iki bez parçasını değil de dünyaları verseler eşine olan sadakatini yitirebilecek Emilia; karısına olan sonsuz aşkına rağmen aklına girilmesiyle bambaşka biri olan Othello ve daha nicesi. Bundan yüzlerce yıl öncesinde ortaya konmuş karakterler bizlere ne kadar da benziyor aslında, onu gördüm. Kesinlikle çok sevdiğim bir eser oldu Othello. Çeviri olarak da okunabilirlik açısından başarılı buldum. Eğer denk gelirsem tiyatro oyunlarını mutlaka izleyeceğim.

Biraz da alıntılar bırakayım oyundan.

Iago - "Yaşam terazimizin iki kefesinde akılla tutku dengede olmasaydı içimizdeki ihtiras ve adilik kim bilir bizi nereye götürürdü. Neyse ki aklımız var da, sonsuz hırsımızı, arzularımızı, azgın duygularımızı dengeliyor."


Othello - "Her fırtınadan sonra
Böyle huzur gelecekse eğer,
Esebildiğince essin rüzgarlar,
Ta ki ölümü uyandırana dek."


Emilia - "Öyle bir canavardır ki kıskançlık,
Kendinden doğar, kendinden ürer."


Othello - "Öldürmeden önce öpmüştüm seni.
Şimdi bana düşen, seni öperken ölmek."