Oscar 2023 Filmleri Maratonu #3

 Merhabalar,

2023 Oscar Ödülleri'ne aday filmleri izlemeye ve kısaca fikirlerimi yazmaya devam ediyorum. Önceki yorumlarımı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.

Bugün resmen Oscar ayına girdik. Törene 11 gün kaldı, benimse izleyecek 14 filmim daha var. Genel olarak önemli adaylıkları ve süresi uzun olanların hepsini izledim ama yine de kalanları yetiştirebilecek miyim sahiden çok merak ediyorum. Yetiştirebilirsem önümüzdeki günlerde burada bol bol Oscar yazısı göreceksiniz, umarım sıkılmazsınız :)

TO LESLIE

Adaylıklar: En İyi Kadın Oyuncu (Andrea Riseborough)

Film, piyangoyu tutturan ama kazandığı tüm parayı çarçur eden Teksaslı bekar anne Leslie'nin hayatından bir kesiti konu ediniyor.

To Leslie bağımsız bir film olmasının getirisiyle oldukça sade bir dile sahip olmasına rağmen alkolizmle mücadele eden ve karşısına çıkan tüm şansları hep mahveden bir kadını anlattığı için insanı oldukça yoğun bir duygu ve düşünce sürecine itiyor. Hikâyesi de özellikle ABD'nin güneyinin, kırsalının bağrından kopup geldiğinden doğallığını hissettiriyor. Öyle çığır açmayı hedefleyen bir film değil To Leslie, derdini sakince anlatanlardan. Belki de bu sebeptendir, ben bu filmi sevdim. 2 saatlik süresinin her bir anını merakla takip ettim.

Dramla yüklü bir hikâyeyi anlatan filmde Andrea Riseborough, filmi götürüyor denebilecek kadar iyi oyunculuk sergiliyor ancak bu adaylık ilk günden beri pek çok tartışmanın konusu oldu. Kısaca anlatmak gerekirse, bu film bağımsız bir stüdyonun düşük bütçeli bir filmi olduğu için Oscar yarışındaki diğer adaylar gibi şaşaalı bir promosyon dönemi olmadı. Böyle olunca filmin yönetmen başta olmak üzere ekibi, Oscar komitesinde bağlantısı olabilecek bağlantılarını kullanmış; sevilen oyuncular film gösterimleri düzenlemiş, çok beğendiklerini anlatarak filmi izlemelerini komitedekilere tavsiye etmiş. Ancak lobicilik yapmak Oscar kurallarına aykırı olduğu için bu konuda soruşturma açıldı, sonucunda ise Andrea'nın adaylığı geri çekilmedi. Ben bu konuyu çok takip edemedim, o yüzden detaylarını merak ediyorsanız başka yerden araştırabilirsiniz. Ben Andrea'nın inanılmaz performansının adaylığı geçtim ödülle taçlandırılmasını istiyor olduğum için bu konuda pek objektif bir yaklaşımda bulunamayacağım.

ELVIS

Adaylıklar: En İyi Film, En İyi Erkek Oyuncu (Austin Butler), En İyi Sinematografi (Mandy Walker), En İyi Film Kurgusu, En İyi Prodüksiyon Tasarımı, En İyi Kostüm Tasarımı, En İyi Makyaj ve Saç Tasarımı, En İyi Ses

Film, Rock'n Roll'un Kralı olarak hafızalara kazınan Elvis Presley'in inişli çıkışlı hayat hikâyesini menajeri Albay Tom Parker ile olan ilişkisi üzerinden anlatıyor.

Bu film yazın vizyondaydı. "Hiç güzel çıkmaz şimdi bu." diye düşünüp önemsemedim, filmin ve özellikle Austin Butler'ın yoğun Oscar kampanyasını görmezden geldim. Bu ön yargımda gerek ülkemizin gerekse Hollywood'un tek tipleşen biyografi filmleri furyasının etkili olduğunu düşünüyorum. Ortada böyle bir işin olduğunu bilseydim bunu sinemada deneyimleme fırsatını kesinlikle kaçırmazdım. Bu "sinemada deneyimleme" arzusunun kaynağı filmin hikâyesi kesinlikle değil, başta çok değişik hissettiren hızlı temposu ve kurgu stili. Bir saniye odağınızı yitirince olayları kaçırdığınız bu temponun herkese uygun olmadığını ve yer yer genel izleyici kitlesini yoracağını kabul ediyorum ama bu farklı yaklaşımın böylesine yüksek bütçeli bir filmde kullanılması benim çok hoşuma gitti. Austin Butler'ın Elvis'le bütünleştiğini düşünüyorum ama kendisinin oyunculuğu özellikle duygusal sahnelerde pek benlik değildi. Bir sahne insanının şaşaalı yaşantısının çok iyi yansıtıldığını ve bu konuda gerek kostümlerle gerekse dekorlarla prodüksiyon tasarımının kusursuz bir iş çıkarttığını düşünüyorum. Elvis'i farklı jenerasyonlara taşıma konusunda da bence başarıya ulaşacak bir film.

AFTERSUN

Adaylıklar: En İyi Erkek Oyuncu (Paul Mescal)

Film, 20 yıl önce 11 yaşındaki Sophie'nin babasıyla yaptığı Türkiye tatili üzerinden Sophie'nin anılarını düşünüp boşlukları doldurmaya çalışmasını anlatıyor.

Aftersun çok sade ama bir o kadar da vurucu bir film. Saniyeler aktıkça insanı melankoliyle karışık bir düşünce sürecine itiyor, hesaplaşmayı hayatın içinden anlatıyor. Bir tatil beldesinde geçmesi sebebiyle mavinin tonlarının yoğunluğu da bu melankoliyi güçlendiriyor. Yetişkin Sophie'nin silikleşen anılarını küçük anlar ve hisleri üzerinden birleştirmeye çalışması insana etki ediyor. Müzik seçimleri de çaldıkları sahnelere katkılarıyla öne çıkıyor.

Ben kendimi hep anıdan çok an biriktiren, sonra da onları birleştirerek bir anlam çıkarmaya çalışan biri olarak görmüşümdür. Bu film bunu doruk noktasında hissettirdi bana. Küçükken Altınoluk'ta bir motelde geçirdiğimiz zamanları hatırladım, kendi ebeveynlerimle olan ilişkimi düşündüm istemsizce. Tıpkı bende olduğu gibi 2000'li yıllarda Ege'de motellerde tatil yapmış kişiler için bu filmin daha anlamlı olacağını düşünüyorum. İnanılmaz kişisel bir film olduğu için seyircisinde, ama hikâyenin geçtiği yer ve atmosferi sebebiyle de özellikle Türk izleyicisinde kendine bu kadar yer bulmasını çok iyi anlıyorum. 2022 filmleri arasında en sevdiğim filmin Aftersun olduğunu artık rahatlıkla söyleyebilirim.

TOP GUN: MAVERICK

Adaylıklar: En İyi Film, En İyi Uyarlama Senaryo (Ehren Kruger, Eric Warren Singer, Christopher McQuarrie), En İyi Film Kurgusu, En İyi Görsel Efekt, En İyi Ses, En İyi Özgün Şarkı (Lady Gaga - Hold My Hand)

1986 yapımı Top Gun'ın devam filmi olan Top Gun: Maverick, Maverick'in özel bir görev için kendini tekrardan Top Gun'da bulmasını ve bu sırada geçmişindeki bir olayla yüzleşmesini anlatıyor.

Tıpkı Elvis'te olduğu gibi bu filme ön yargılı yaklaşıp sinemada izlemeyerek büyük hata etmişim. Bu filmden ne istedin diye soracak olursanız, savaş karşıtı olmayan savaş/aksiyon filmlerine -bu film tam anlamıyla savaş filmi olmasa da ben öyle olduğunu sanıyordum- ve Tom Cruise'a olan antipatimi sebep gösterebilirim. Eh, bir de ilk filmin kültleşmiş bir iş olduğunu bilmiyordum. 

Filmin savaş meselesindeki alt metnini bir kenara bırakınca görsel olarak hayranlık uyandıran iyi bir iş olduğunu kabul etmek gerekiyor. Ben ilk filmle bu filmi art arda izleyince, gelen güncellemeyle bambaşka boyut kazanmış bir uygulamayı deneyimlemişim gibi hissettim. İlk filmin döneminin teknolojisine göre iyi iş çıkarttığı bir gerçek ancak Maverick seriyi günümüzün imkanlarıyla bambaşka bir seviyeye çıkarmış, hikâyesini de nostalji unsurlarını tam kararında kullanarak geliştirmiş. Özellikle son yarım saatteki aksiyon sekansları nefes kesiciydi. Maverick'in ilk filmden geri kalan tek yanı müzikleriydi, bu filmle özdeşleşen ve akıllarda yer edinen şarkılar pek olmayacak gibi geldi bana.

Uyarlama Senaryo dalında nasıl adaylık aldığını pek anlayamasam da diğer adaylıkları yerinde buldum. En İyi Ses'te Nope'un adaylık dahi verilmeyerek hakkının fazlasıyla yendiğini düşünsem de elimizdeki seçeneklere bakınca Top Gun'ın en iyilerden olduğu kesin. Film iyi bir ses ve görüntü sistemiyle bambaşka bir tecrübeye dönüşüyor.

THE FABELMANS

Adaylıklar: En İyi Film, En İyi Yönetmen (Steven Spielberg), En İyi Kadın Oyuncu (Michelle Williams), En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Judd Hirsch), En İyi Özgün Senaryo (Steven Spielberg, Tony Kushner), En İyi Prodüksiyon Tasarımı, En İyi Özgün Müzik (John Williams)

Film aslında Steven Spielberg'ün kendi yetişme çağını konu ediniyor. Bir yandan Fabelman ailesinin kırılma noktalarını işlerken bir yandan büyük yönetmenin sinemaya olan tutkusunu Sammy Fabelman karakteri üzerinden anlatıyor.

Filme tam olarak otobiyografik denilemese de genel anlamda Spielberg'ün kendi ailesinin hikâyesini beyaz perdeye taşıdığını anlamak ve hatta bazı noktalarda Vikipedi'den bunları tasdiklemek mümkün. Bu sebeple yine oldukça kişisel bir filmle karşı karşıyayız, hatta Spielberg'ün rekordan rekora koşan blockbuster filmografisini düşününce farklı ve sade bir iş olduğu da söylenebilir. Ama sinema tarzına bu kadar aşina olduğumuz bir isimden böyle bir işin çıkması sinemaseverler adına büyük bir şans. Aftersun'da hissettiğim hayatın içinden duygular meselesini; aile içinde yaşanan kırılmalar ve Sammy'nin tutkusunun yer yer iç içe girdiği bu anlatıda da fazlasıyla hissettim, ayrıca filmin nahif dili beni etkisi altına aldı.

Spielberg'ün filmlerini sevenler ve sinemaya profesyonel anlamda ilgi duyanlar bu filmi es geçmemeli, genç Sammy'nin kendi çabalarıyla film çektiği sahnelerde kullandığı tekniklere böylesine detaylı şekilde değinilmesi bile filmi izlemek için bir sebep diye düşünüyorum.

BABYLON

Adaylıklar: En İyi Prodüksiyon Tasarımı, En İyi Kostüm Tasarımı, En İyi Özgün Müzik (Justin Hurwitz)

Film, sessiz sinemanın zirve dönemlerindeki yıldızların gösterişli partilerle, uyuşturucuyla, alkolle geçen "aşırı" hayatlarının sesli sinemaya geçiş dönemiyle beraber bocalamaya girmesini konu ediniyor.

Sinemaya hayranlığını çok iyi bildiğimiz yönetmen Damien Chazelle, bu kez bu tutkusunu çok daha sert bir şekilde işliyor. "Sinemaya aşk mektubu" yazmayı seven yönetmen sektörün karanlık yanlarını eleştiriyor ancak yine de bu tutkusuna olan bağlılığını, her şeye rağmen sinemanın büyüsünü göstermeyi ihmal etmiyor. Filmin 3 saati aşan süresi iyi işleniyor, yer yer şov yapılıyor. Özellikle filmin başlarındaki dans sahnesi gibi sahnelerin çekimleri çok başarılı. Müzikler filmin bile önüne geçebilecek kadar iyi, Justin Hurwitz bir kez daha müthiş bir iş ortaya çıkarmış.

Ben filmi sevdim ama 80 milyon dolarlık bütçeye sahip film gişede tam anlamıyla çakıldı, izleyici ve eleştirmen yorumları ise oldukça karışık. Chazelle kendini kanıtlayan bir yönetmen olmasına rağmen stüdyo 3 saatlik, herkese hitap edemeyecek kadar yoğun içerikli bir filmle bu kadar büyük bir riski nasıl göze aldı bilemiyorum ancak Babylon'un gişede karşılığını göremese de uzun vadede değeri anlaşılacak filmlerden biri olduğunu düşünüyorum ben. Pandemiden beri sinema, gişe kültürü çok değişti. Artık salonlar sürekli dolu değil, insanlar 1 aya internete düşecek filmleri ev konforunda izlemeyi tercih ediyor. Stüdyolar da pandemi döneminde çekilen ya da çekimleri aksayan işleri yayınlamayı bitirince bu yeni dinamiklere uygun işler yapacaktır ve o işleri doğru platformda izleyiciyle buluşturacaktır diye tahmin ediyorum.